De puberteit is een periode van flinke verandering. Zowel lichamelijk, emotioneel als cognitief maken jongeren een snelle ontwikkeling door. Dit heeft ook invloed op hoe zij communiceren met hun omgeving. Voor ouders, docenten en andere volwassenen kan het soms een uitdaging zijn om effectief contact te maken met pubers. Gelukkig toont onderzoek aan dat er bepaalde communicatievormen zijn die beter werken dan andere. In deze blog bespreken we vijf belangrijke do’s en vijf don’ts voor effectieve communicatie met pubers.
Do’s: Wat werkt wel?
1. Luister actief
Actief luisteren is essentieel om de communicatie open te houden. Pubers willen zich gehoord en begrepen voelen. Onderzoek wijst uit dat jongeren zich sneller openen wanneer zij het gevoel hebben dat er echt naar hen geluisterd wordt. Dit houdt in dat je oogcontact maakt, knikt en herhaalt wat ze zeggen, om te laten zien dat je hen begrijpt.
2. Wees respectvol en begripvol
Respectvolle communicatie is een bouwsteen voor vertrouwen. Volgens psychologisch onderzoek speelt empathie een belangrijke rol in de band tussen ouders en hun kinderen. Probeer situaties vanuit hun perspectief te bekijken en toon begrip voor hun emoties en uitdagingen. Tegelijk mag je je puber leren om ook respectvol met jou als ouder of volwassene om te gaan.
3. Blijf geduldig
De hersenen van pubers zijn nog in ontwikkeling, met name het deel dat verantwoordelijk is voor impulscontrole en emotie regulatie. Dit kan leiden tot stemmingswisselingen en irrationele reacties. Geduld hebben en niet direct reageren vanuit irritatie helpt om escalaties te voorkomen en vertrouwen op te bouwen.
4. Communiceer duidelijk en direct
Pubers hebben baat bij duidelijke communicatie. Onderzoek laat zien dat jongeren beter reageren op directe boodschappen waarin verwachtingen helder zijn geformuleerd. Vermijd lange, omslachtige uitleg en wees concreet in wat je bedoelt. Is dat gemakkelijk? Nee, niet per definitie. Als volwassene heb je ook je eigen pakketje. Je hebt je eigen gevoelige punten en mogelijk ben je niet van de directe communicatie. Toch kan het dus heel helpend zijn om dit te oefenen. Maar wees mild voor jezelf hierin.
5. Geef positieve feedback
Positieve bekrachtiging kan bijdragen aan de ontwikkeling van een gezond zelfbeeld. Studies tonen aan dat pubers zich meer gemotiveerd voelen wanneer hun inspanningen worden erkend. Overdrijf echter niet. Continue zeggen dat ze het zo goed doen, heeft juist het tegenovergestelde effect. Namelijk onzeker worden. Benoem wat goed gaat en moedig ze aan om verantwoordelijkheid te nemen.
Don’ts: Wat moet je vermijden?
1. Minimaliseer hun gevoelens niet
Hoewel sommige problemen voor volwassenen klein lijken, kunnen ze voor pubers overweldigend zijn. Door uitspraken als “Het valt wel mee” of “Je stelt je aan”, geef je het signaal dat je deze gevoelens niet serieus neemt. Dit kan leiden tot terugtrekking en een gebrek aan vertrouwen.
2. Voer geen eenzijdige preek
Pubers hebben een hekel aan lange, moraliserende toespraken. Onderzoek naar pedagogische communicatie toont aan dat pubers afhaken wanneer ze geen ruimte krijgen om hun kant van het verhaal te vertellen. Zorg daarom voor een dialoog in plaats van een monoloog.
3. Vergelijk ze niet met anderen
Niets is schadelijker voor het zelfvertrouwen van een puber dan voortdurend vergeleken worden met broers, zussen of leeftijdsgenoten. Vergelijkingen kunnen leiden tot gevoelens van minderwaardigheid en competitie. Richt je liever op wat jouw puber wel goed kan.
4. Vermijd sarcasme
Hoewel sarcasme voor volwassenen vaak onschuldig kan lijken, begrijpen pubers dit niet altijd op dezelfde manier. Vooral in emotioneel beladen situaties kan een sarcastische opmerking verkeerd worden opgevat en frustratie of onzekerheid geven.
5. Wees niet te streng of controlerend
Het stellen van regels is belangrijk, maar pubers hebben ook behoefte aan autonomie. Een studie over opvoedstijlen wijst uit dat jongeren zich beter ontwikkelen in een omgeving waar ruimte is voor zelfstandigheid binnen duidelijke grenzen. Geef uitleg over de redenen achter regels en moedig hen aan om verantwoordelijkheid te nemen.
Conclusie
Communicatie met pubers vraagt om een balans tussen empathie, duidelijkheid en respect. Door actief te luisteren, geduldig te blijven en positieve feedback te geven, kun je een sterke band opbouwen. Vermijd daarentegen communicatiepatronen die hun zelfvertrouwen kunnen ondermijnen, zoals het bagatelliseren van gevoelens of overdreven controle. Met deze do’s en don’ts kun je als ouder, leraar of begeleider bijdragen aan de persoonlijke groei en het welzijn van jongeren.
Tegelijk wil ik je meegeven: we blijven allemaal mens en dus maken we fouten. Dat is helemaal niet erg. Het belangrijkste is dat jouw jongere merkt dat je oprecht bent en oprecht je best doet en dat ook jij en ik fouten maken. Het is mooi als ze daaruit kunnen leren voor zichzelf dat ook dit bij het leven hoort.
Wil je meer tips of heb je vragen over hoe je communicatie met pubers kunt verbeteren? Laat dan een reactie achter of neem contact met me op.
No responses yet